Cerpen Bali - Niang Lan Cucu
Niang Lan Cucu
Sampun ketah parikraman, wang desa pakraman, jroning kulawarga grahastasraman, jroning kulawarga grahastasraman, yening sayang anake lingsir kang sinanggeh niang, embah, utawi nini; majeng ring anake alit sang kinucap cucu, luh utawi muani; yukti doh banget nglintangan sayang I biang sane katiba ring i pianak, buah basang.
Antuk kalintang ngapang-ngapang sayang niang ring cucu, kumantos asing tidong-tidong sane kaperdi puput kadagingin maka sami. Ring asapunapine anake lingsir menggah kebrahmantian tan kadi-kadi prade mungguhang cucun dane tan karengaang, kadengkik, katigtig utawi kaubat-abit olih yayah renannyane, yadiastunke malarapan anake alit sane gumanti malaksana iwang.
“Wiiiiiihhhhhh,…… eda ketoange cucun memene! Yan suba nyai med mapianak, yan suba marasa tusing nyidang ngubuh, depang meme bakal ngubuh. Eda anak cerik awag-awagine baange munyi kangin-kauh buka keto. Nyai bantas nglekadin dogen keweh, salingke cara meme dane ngamertanin sawai-wai, kenken ye geden seh nyaine. Jaleme tidong-tidong tua”.
“Meme eda anake bas-bas nyayangin cucu! Ajum sajan”.
“Bedikin nyai ngomong, meme ngelah cucune nguding nyai repot”.
Kalintang sering piragi ring desa pakraman ieg wicara, anake lingsir menggah piduka tur mabaos nglantur mabela ring cucun dane. Yening niang sampun brangti sakadi asapunika, sinah sampun si yayah rena setata ngalah, tenten nyidayang mabaos napi-napi malih, yadiastun ring okannyane padidi.
Anake lingsir satata ngungkung ngankangin cucun dane. Asapunika taler parikraman I cucu. Rumasa banget kasayangin, anake alit setata tampek ring niang kakiangnyane bandingang ring aji biangnyane. Sekedak-sekedik masadu ring niang. Anake alit oneng sirep sareng niangnyane. Sajabane kasayangin teler katuturin satua-satua becik, kumantos leplep sirep.
Paiketan niang cucu sakadi asapunika, mawiwit sakeng tutur tattwa, wantah cucu benjang pungkur pacang ngaturang sumbah ring anake lingsir kalaning dane dis budal ka gumi wayah. Yening anake lingsir nenten madrue cucu, kala seda sang hyang atma pacang magantung ring tiying petunge, paglayut duur tukade ebek antuk buaya. Pasliab bikul ngutgut seka kidik tali panegulan cokor sang atma.
Niang Putu taler asapunika. Sayang ring cucun dane Ni Putu Asih nenten sida antuk nartayang. Sampun ngebek, tan wenten nglintangin. Kadirasa kangine kasengguh kauh, pacang kapatutang. Ni Putu Asih gumanti cucun dane sane kapertama. Duke riin kalaning Ni Putu Asih. Embas pat belas warsa sane sampun lintang, kalaning Ni Putu Asih gumanti cucun dane sane sampun telas sampun kabaos maraga niang. Sih sayang dane sakadi sampun telas katengkog ketogang ring Ni Putu Asih. Yadiastun sane mangkin kantos nem diri Niang Putu madrue cucu, sayang dane ring Ni Putu Asih tetep pinih ageng yening bandingang ring cucun-cucun dane sane tiosan.
Redite Paing wuku Sinta. Ri sedeking nyama braya Hindu maliang-liang mratiaksayang ajengan kuning madaging sager, kecai, Gerang goring, daun kacarum, sasakancannyane sane katah kabaos nasi bira, setata kakaryanin ring rahina banyu pinaruh: kulawarga Niang Putu, somah, pianak. Lan cucun-cucun dane sami mapupul nandang duhkita ring rumah sakit. Nampih asasih sampun Niang Putu opname ring rumah sakit, katiben gering berat. Para dokter maosang yening tulang gigir anake lingsir sampun ngapuh rapuh. Pekak Putu pinih ajeg tan budal-budal saking rumah sakit ngemit nongosin Niang Putu.
“Nah, cening pianak bapa lan cucun pekak ajak makejang. Suba tingalin cening, amonto suba baan ngitungang meme jawat niang. Balian kudang balian, dokter kudang dokter mase tusing guan-guan seger. Nyanget-nyangetang dogen gelemne. Jani ulengang kenehne ajak makejang, nunas ica ring ida bhatara-bhatari. Yan patut seger apange seger, yen lakar majalan, lascaryang apange meme jawat niang majalan beneh-beneh”.
Antar pisan Pekak Putu mituturin pianak cucun dane. Sami ucem sedih, ngatonang kawentenan Niang Putu ngangenin ati pisan. Sawai-wai kisah-kisah ring kasur nenten nyidayang makrisikan. Manyuh mabacin taler ring kasure. Kalintang sedih, sakemaon sami sampun lascarya pisan jagi katinggalin.
Ni Putu Asih duk punika taler wenter irika. Istri, sampun kumalenjeng, yusane nampih pat belas tiban, mawinan prasida ipun nampenin tatuek bebaose wawu. Ngembeng yeh paninggalan ipune, ninutin kawentenan sane wenten derika.
“Sapunapi, sampun aturang ibu tamba?”. Baos perawat sane ngrauhin ka kamar sinmbi nureksain kawentenan aed mancuh rah Niang Putu.
“Sampun Bu. Sakemaon saking kalih rahina somah titiang nenten nyak madaar”, Pekak Putu nyaurin.
“Inggih malih jebos pacang takenin titiang ring Bapak Dokter. Tunas icayang mangda gelis kenak!”. Perawat miteketin sinambi matilar sakeng kamar Niang Putu jumujug ka kamar lianan nureksain sang sane sungkan tiosan.
Tumben-tumben wengeni punika, Ni Putu Asih kadaut pisan nginep ring rumah sakit ngemit ngiangnyane. Yadiastun sareng akeh sane nambakin, duaning benjangnyane pacang masekolah, sakemaon anake alit kukuh pisan jagi nongosin niangnyane.
“Pekak, tiang bareng nginep di rumah sakit nongosin niangg nggih kak?”. Sakadi wenten nuduhang, anake alit mamengkeng mamengkung nginep ring rumah sakit.
Iteh Putu Asih malinggih sinambi mecik-mecik cokor tangan anake lingsir. Kangen Pekak Putu ngantos utun cucunyane sakadi asapunika. Kadi kapicayang tamba Niang Putu ritatkala bayun anake alit nyusup ka ragan anake lingsir.
Alon-alon Niang Putu kedat nengneng anake alit mecik-mecik cokor dane. Nyelet toyang paninggalan anake lingsir tambis ngranjing ring karnanyane. Dibi puane Niang Putu nenten kedat-kedat, sane mangkin prasida kedat tur ngemetuang toyan paninggalan.
“Niang, enggal-enggal seger nggih niang”. Wawu amunika anake alit macempleng, makebios malih toyan paninggalan Niang Putu nangis segu-sugu. Asapunika taler Pekak Putu, nembe ngatonang solah soleh cucun dane, dados ririh pisan mabaos.
“Nggih, tunas icang niang apang enggal seger nggih!”. Niang Putu nyaurin antar pisan. Sampun jam dasa wengi. Ni Putu Asih leplep pisan sirep ring batarane makebat tikeh plasa. Pekak Putu magadang ngemit somah dane.
“Pekak Putu setata awas nenten purun sirep, rehning ajerih yening Niang Putu enten, utawi wenten perawat sane ngranjing nureksain. Malih ajebosane pisan, makesiab Pekak Putu miragiang cucun dane ipit, ngeling segu-segu asesambat.
“Aduuuuuuh,………….aduuuuuuh,…………sampunang………sampunang aliha niang tiange. Sampunang,……Inggih……inggih, …”. Tangkejut raris enten anake alit.
Encol Pekak Putu nyaup cucun dane, ngambil bawang ring batan galenge, kabasming, kacolekang ring buku-buku ragan Ni Putu Asih, nupdupang mangda anake malih sirep, saha mituturin.
“Masare buin Putu, eda magadang. Buin mani Putu kaden masuk!”.
Anake alit polih uyang mulisah ajebos, eling ring daging ipiannyane wawu. Nenten lami, Putu Asih malih sirep leplep. Kangen Pekak Putu ngantosang kawentenan cucun dane, rumaket pisan sareng niangnyane.
Kebuse mangentak-entak. Para tamiu dura desa sane malancaran ka Bali maosang yening panese ring Kota Denpasar doh banget benteran yening bandingang panese ring Jakarta miwah kota-kota tiosan sajebag Indonesia. Sarwa tumuwuh sane ebek ngrempiak tumbuh ring palemahan Kota Denpasar, nenten prasida ngudepang panese kaliwat sane metu muncrat mawalik sakeng pese, beton, utawi kaca wewangunan umah lan toko-toko sane taler bet ngrempiak tumbuh pasliab ngebekin kota.
Sawetara wenten jam siki, sapangrauh Ni Putu asih saking sakolahan, sedeng panes mapeluh-peluh, gegancangan ngruak empet bah-bangun pasliab sametone mamargi ngebekin amben-amben rumah sakit, iaga nyingakin sraya kanti utawi sametonnyane sedek sungkan. Sagrehan Ni Putu Asih nampekin niangnyane sedek katitip madaar olih Pekak Putu.
“Niang, ibi sanja tiang ngipi. Tiang aliha teken anak tua putih-putih, tundena tiang nunas toya di Tunon. Nika anggon ngubadin niang, mara bisa niang seger”.
Macempleng antar pisan Ni Putu asih ngraos. Pekak lan Niang Putu kamemegan miragiang tutur anake alit. Eling raris Pekak Putu ri sapratingkah Ni Putu Asih ipit dibi sande. Nenten banget Pekak lan Niang Putu ngegenin indik daging pangipian punika. Duaning nembe anake alit sarat pisan mapitutur, nuturang ipian ipun, kadagingin olih Pekak Putu sakadi munggah ring ipian cucun dane. Sira uning saget ulian pituduh ring pangipian punika Niang Putu prasida kenak.
“Nah, yan suba keto, nyanan sanjane lann Putu ajak Pekak bareng-bareng ka Tunon nunas toya. Sedeng luwunga jani Soma Ribek, dewasa anake mapinunas, apang sida bek pikolihe”.
Sana kabaos tunon punika wantah tanah tegal sikut satak, ring dangin Gria Gde selat tukad. Irika wantah genah malebonin ida peranda ring Gria Gde sane lebar. Sampun ping tiga kawentenan palebon irika. Wenten palinggih kuno ring bucu kaler kangin, saha telaga alit tan doh saking palinggihe. Kelod kauh wit cempaka putih nyeleg ageng pisan. Ring tengah-tengah, gegumukan genah layon ida peranda pacang kapalebon kabasmi.
Indik katengetan utawi kadurgaman Tunone nenten sandang baosang. Napi malih nemonin sandikala utawi wengi, kadirasa kantun semengan para sameton lintang ring margi tepining Tunon pastika keni kasereb. Maweweh-weweh kadurgaman tunone duaning masanding pempatan agung catus pata. Taler nampek pisan saking umah Dadongg Renyah, sane kasub sakti, bisa dados kuluk bengil, jaka punggul, ngelarang dharmaweci, angliak, anesti. Aneluh anrangjana.
Kesieng-kesieng bayun Pekak putu, kadi sami bangun bulun kalong dane, duk sandikala punika sareng Ni Putu asih nunas ica ring palinggih kaler kangi, nunas toya ring telagane. Kabatek antuk jenggahnyane kalintang, prasida taler Pekak Putu muputang pinunas icane.
Minab niki kabaostitah Widhi. Perawat lan dokter sampun nyukserah kalah, nenten sida malih pacang nyegerang Niang Putu. Wantah kantun nyantos galah pacang matinggal kemanten. Risesampune Niang Putu polih nayub nunas toy asana katunas ring Tunon, tann kantos apanginangan matiosan swadanannyane. Masriak galang anake lingsir, bandingang ring ibi puane setata kuyu ngidem. Tan pegat-pegat cekcek masuara ring tukub rumah sakite. Benjang semengane sampun prasida Niang Putu kasar-keser padidi ring pasarean. Malih tigang rahinannyane saget sampun prasida malinggih, yadiastun wenten sana ngawantu ngalinggihang dumun.
Dokter perawat sana sarahina-rahina kantos asasih nambanin Niang Putu, kagiat kamemegan, ngatonang kawentenan Niang Putu. Sayan lami saya seger oger tan bina tanem tuwuh sampun puun layu malih makepitan mentik ngrempiak. Sadurungnyane dokter perawat sampun nyukserah kalah, nenteng jaga prasida mapitulung ring Niang Putu. Yan ruruhang ring pakibeh matetamban ring rumah sakit, nenten wenten unduk Niang Putu pacang sida kenak malih. Mmalantaran antuk toya ning alumur, prasida nyegerangwarasin Niang Putu.
Sampun lintang somane apisa. Tan rumas, mangkin malih rahina Soma, nemonin Paing wuku Ukir. Niang Putu sampun seger oger waras. Sampun ngrahina dane glincak-glincak ring rumah sakit yadiastun kantun ngaggen tungked. Nyoreang Niang Putu kadadosang budal, sakemaon lapituduhin manda nyabran rahina Soma, Niang Putu patut nureksain raga ring rumah sakit, utawi ring genah dokter praktek.
Wenten kirang langkung tigang sasih Ni Putu asih nyarengin niangnyane nyabran Soma nyoreang nureksain raga ring dokter. Kumantos Niang Putu seger oger. Punika indike mawinan Niang Putu sakadi mautang jiwa ring cucunn dane, Rehning yening ten wenten pituduh pangipian Ni Putu Asih, sinah Niang Putu sampun ngemasin seda.
Punika te mawinan duk Ni Putu asih mayusa pitu welas tiban, nedeng anom, kala malinggih ring kelas kalih SMA pacang nincap kelas tiga, ngemasin seda, risesmpune asasih matamba opnama ring rumah sakit keni sungkan paru-paru; Niang Putu pinih banget nyungkan kayun kantos tan keni antuk ngwilangin.
Seh-sumeseh wangsuan pada Ida Bhatara-Bhatari Khayangan Tiga, pamugeran, padharman, prajapati, miwah pura tiosan nyabaran sore kantun kabakta ka rumah sakit anggen nyiratin Ni Putu Asih antuk banget mapisarat mangdane prasida waras. Sakemaon Sang Hyang Titah nitahang tios. Tan dados wangdeang anake istri nedeng daa anom mawali ka gumi wayah.
Buka ketogang guru lan murid SMA genah Ni Putu Asih masekolah, taler krama banjare, ritatkala magarapan jaga nyanggra upacara atiwa-tiwa Ni Putu Asih. Ketah ring desa pakraman yening wenten anak anom seda, matiosan aeb klieb jagate.
“Niang, bapa, meme, ajak makejang. Eda sanget sebetange tiang majalan mati. Yan tusing jani tiang mati, buin pdan kayang tiang ngelah somah ngelah pianak tiang lakar mati. Encen luwungan? Tiang anak kanikayang ngayah di Suargan”.
Asapunika baos balian jero tapakan istri, genah Niang Putu sakulawarga nunasang dib eras-beras, ri sedeking makinkin-kinkin ngawentenan yadnya pangabenan Ni Putu Asih. Bah mabriug Niang Putu miragiang baos jero balian istri tullen sakadi suarannyane Ni Putu Asih. Tan eling ring raga, tumuli nika raris anggena pamargi Niang Putu ngemasin seda.
Pamuput niang lan cucu nemu pati sapisanan. Tan dugi-dugi antuk aeb kasereb desa pakramane kalaning marerod joline kembar makalihan enggot-enggot kagarap olih nyama braya banjare, lasaregin suaran angklung ngasih-ngasih nglintangin pasar lan banjar-banjar tiosan, nuju setra Dalem Gede genah pacang kapalebuang niang lan cucu “mamargi” sinarengan.
Cerpen Bali - Niang Lan Cucu
Reviewed by Admin Inocent Cheat
on
Agustus 30, 2016
Rating:
Komentar ini telah dihapus oleh pengarang.
BalasHapusada terjemahan bahasa indonesianya gak?
BalasHapusTolong ringkasan ceritanya
BalasHapusLatar tempat dan waktu
BalasHapusBeserta alurnya
Penokohan
BalasHapusTema
Alur dan amanatnya mana
Tolong di jawab saya perlu ini segera
BalasHapus